Hızır’ın hem nebilik, hem de velilik gibi manevi değeri vardır. Tüm inançlarda kabul gördüğü gibi sıkıntıya düşen, darda, zorda kalan herkesin yardımına giden, insanları sıkıntıdan kurtaran, Hakk’la Hakk olmuş Veliyullahtır.
Azattır fenadan geçen,
Ab-ı hayat’tan içen,
Zulmetin kapısın açan,
Hızır sıfat veli gerek.
Hatayi sözünün manisin verdi,
Yar ile ettiği ahdinde durdu,
Cebrail Musa’ya Hızır’a var dedi,
Mürşid-i Kamile varmadan olamaz.
Şah Hatayi
Şah İsmail Hatayi, bu dörtlüklerinde; Ab-ı hayat içip ölümsüzleşen Hızır’ın, Mürşidi Kamil olduğunu anlatmaktadır.
Anadolu'da oluşan Hızır kültürünün kaynağı Hızır (Hıdır) Peygambere dayanır. Hızır Arapça Al-Hazır (Hadır), Al-Hızır (Yeşillik) anlamında bir sıfat olmakla beraber; peygamber, nebi, veli yada bir ulu eren olarak anılır. Genellikle ismi İlyas peygamberle beraber anılmaktadır. Buda Hızır-İlyas zamanla Hızır-Ellez, Hızır-İlyas veya Hıdırellez şeklinde inancımızda yerini almıştır..
Dolayısıyla 6 Mayıs (Mayısın beşini, altıya bağlayan gece.) Nebi Hızır ve Nebi İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilmektedir. Bu tarihin, önemli diğer bir özelliği; Baharın başlangıcı olarak kabul görmesidir.
Hıdırellez; Orta Asya, Suriye, Balkanlar, Irak, Mısır ve Iran gibi geniş bir coğrafyada; Hızır veya Hıdrellez etkinlikleri, bölgenin, gelenek ve görenek zenginliği olarak düzenlenen şenlikler eşliğinde kutlanmaktadır. Hızır, Aleviler arasında çok özel bir yere sahiptir.
Çünkü O;
* Fakirin yanında zalimin karşısındadır.
* Darda kalanların yanındadır.
* Ak sakallı, bembeyaz elbiseleriyle boz atına binip diyar diyar dolaşarak insanları koruyan, kollayan, kurtaran ve hoşgörü ile sevgiyi harmanlayan pirdir.
* Bilge, ulu, evliya ve derviş gibi bir değil birden fazla kişiliğiyle insanlara doğru yolu gösteren manevi güçtür.
Fransız bilim adamı Louis Massignon Hızır Nebi hakkıda; Bütün kalbiyle kendini Allah’ın iradesine teslim eden, iman sahiplerinin üstünüdür. Ondan daha ileri gidilmez der. Bu güzel değerlerden yola çıkarak, insanların umut kaynağı olan yardım beklentisinde kendi kendilerini tatmin etmelerinin sonucundan doğan bu bayram, şükür ve şükranlarını ifade etme sevincidir.
Halk inançlarına göre Bozatlı Hızır, çok geniş bir coğrafyada görülmüştür. Bu nedenledir ki, görüldüğü her yerde: Hızır evi, Hızır çeşmesi vs. gibi adlar verilmiştir.
Hıdırellez (Hızır-İlyas) bayramınız kutlu olsun. Barışa, hoşgörüye, kardeşliğe ve dostluğa vesile olması dileğiyle...
https://www.uludivan.de/
