Muharrem Orucu ve Kerbela Matemi

    Kerbela'da şehit olan İmam Hüseyin ve 72 şüheda aşkına matemin tutulduğu Muharrem Ayı; yöremizde diğer bölgelerden farklı olarak iki gün önce başlar. 1 Muharrem'den iki gün önce oruca niyet edilerek, 10 Muharrem olan Aşure günü on iki günlük matem orucu tamamlanır.

    Tutulan matemler ve oruçlar, pişirilen aşlar, yedirilen lokmalar Şah Hüseyin dergâhında kabul olsun. Hizmetleriniz On İki İmam dergâhına yazılsın...

    Muharrem ayının başlamasıyla, Alevi toplumunda yas ve matem söz konusu olur. 12 günlük yas-ı “Matem” orucu, Kerbela’da İmam Hüseyin ile birlikte şehit edilen 73 can içindir. İmam Hüseyin’in 10 Muharrem ayı içerisinde şehit edilmesinden dolayı, onun sevgisini taşıyan ve yolun piri olarak gören Alevi toplumu, bu ayda yas-ı “Matem”e bürünür; Kerbela katliamında İmam Zeynel Abidin’in sağ olarak kurtulup Ehli-Beyt soyunun devamına vesile olmasının, on iki İmamların kutsallığıyla birleştirilerek 3 gün Masum-u Pak aşkına da oruç tutulur.

    Alevilik inancında oruç anlayışının zora dayalı olması söz konusu değildir. Aile, komşu ve toplumsal yaşama karşı herhangi bir zorluk olmamalı. Bu konuda gönül rızalığına ve samimiyete dayalı olmasına özenle dikkat edilir. 12 günlük yas-ı “Matem” orucunda insan nefsini ıslah etmesi, kendisi tokken aç ve susuz (Kerbela’da 73 Şehid-i Şühedanın aç ve susuz kalması gibi...) olanın halinden anlaması, inandığı tanrısal varlıkla kendisi arasında bağ kurup vicdani muhasebe yapması maksadıyla, arınarak oruç tutar. Tüm bunlar Hz. Hüseyin’in sevgisi ve mertliği ile Yezide karşı boyun eğmemesiyle birleştirilip yas-ı “Matem”e girilir.

    Matem Farsça'dan gelen bir kelimedir. Türkçe'de anlamı: "Çok sevilen değerli bir varlığı veya yakını kaybedildiğinde bu insanın günlük yaşamını etkiler; insanlar kederlenir, üzülür ağlar ve uzun bir zaman üstünden atamaz, eğlenemez, gülemez, neşelenmek istemez, hep günlerini üzüntü ile geçirdiği zaman dilimine, Yas veya matem tutmak" demektir.

    Hz. Muhammed'in ölümünden 48 sene sonra, bütün peygamberlerin kutsal kabul ettikleri, oruç tuttukları Hicri 10 Muharrem 61 Cuma günü (Miladi 10 Ekim 680 tarihinde), Kerbela denen Fırat Nehri'nin kenarında, kurda kuşa sebil olan Fırat suyunu, Hz. Muhammed'in torunlarına, Ehl-i Beyt'ten de tek kalan Hz. Hüseyin'ine, aile efradına ve onun yandaşlarına vermediler.

    Alevi İnancında Matem ”yaslı olma” durumu olarak algılandığı için gelenek, görenek ve inançlarımıza saygılı olmak üzere:

• Her türlü eğlence, zevk ve keyf verici davranışlardan mümkün oldukça uzak durulur ve sakınılır!... Örneğin: düğün, nişan, sünnet doğum günü gibi

• Alkol ve benzer keyif verici maddelerden kaçınılır...

• Çeşitli çevrelerden, eğlenceler için yapılan davetlere kesin olarak katılmamak ve nedenlerini de böylesi davetleri yapanlara mutlaka açıkça anlatıp hatırlatmak gerekir!..

• Yüzme, piknik gibi eğlence yerlerinde, et ve etli yiyeceklerin tüketileceği ortam ve davranıştan uzak durulur!..

• Aşırı ve gereksiz süslenmelerden, gösteriş ve her türlü lüks özentilerden kaçınılır!..

• Muharrem süresince her türlü taşkınlık, müsrif (yersiz-gereksiz...) harcama ve aşırı nefsi davranışlar gibi eğilimlere karşı daha dikkatli olunur!..

• Çevremizde daha uysal, dostane yaklaşımlar sergilenerek, asık suratlı ve sinirli davranışlardan kaçınılır!..

• Dargınlıklar ve kırgınlıklar varsa barışılır, hoşgörü ve sevecen olunur!. Oruç açmak için güneşin batması dikkate alınır. Bunun dışında saatle, dakikayla oruç açmak veya sahura kalkılması hakkındaki dayatmalar gerçekçi değildir.

Kaynak: http://karacaahmet.org.tr/